- Κριτόβουλος, Μιχαήλ
- (15ος αι.). Βυζαντινός ιστορικός της Άλωσης της Κωνσταντινούπολης. Ελάχιστες πληροφορίες υπάρχουν για τη ζωή του, ενώ είναι γνωστό ότι καταγόταν από την Ίμβρο, όπου κατείχε κάποιο πολιτικό αξίωμα και σημαντική περιουσία. Ο ρόλος του κατά τα κρίσιμα χρόνια που ακολούθησαν την Άλωση της Πόλης ήταν αντιφατικός· ενώ παρότρυνε τους Ιμβριώτες να δηλώσουν υποταγή στον σουλτάνο Μωάμεθ τον Πορθητή για να γλιτώσουν τον εξανδραποδισμό, ο ίδιος ενεργούσε συγχρόνως παρασκηνιακά, προκειμένου το νησί να περιέλθει στην εξουσία του χριστιανού ηγεμόνα Παλαμήδη της θρακικής πόλης Αίνου. Αργότερα έγινε ο ίδιος διοικητής της Ίμβρου, αξίωμα που διατήρησε έως το 1466, οπότε κατέλαβαν το νησί οι Βενετοί. Τότε φαίνεται ότι ο Κ. κατέφυγε στην Κωνσταντινούπολη και επιδόθηκε στη συγγραφή της ιστορίας του. Το έργο αυτό, που τιτλοφορείται Ιστοριών ξυγγραφή, καλύπτει την περίοδο 1451-67 και αφηγείται την πολιορκία και την Άλωση της Κωνσταντινούπολης, καθώς επίσης την εξάπλωση των Τούρκων στη Βαλκανική χερσόνησο. Κεντρικό πρόσωπο του βιβλίου είναι ο νεαρός σουλτάνος Μωάμεθ ο Πορθητής, στον οποίο άλλωστε είναι αφιερωμένο το έργο. Αν και η πρόθεση του Κ. να εξάρει τα πολεμικά κατορθώματα του Τούρκου ηγεμόνα είναι φανερή, το βιβλίο δεν στερείται αντικειμενικότητας. Τελικά, όμως, φαίνεται ότι ο Κ. δεν κατάφερε να αποσπάσει την εύνοια του σουλτάνου. Γι’ αυτό αποσύρθηκε σε κάποιο μοναστήρι και επιδόθηκε στη συγγραφή θρησκευτικών έργων, ελάχιστα από τα οποία σώθηκαν.
Dictionary of Greek. 2013.